Roerblad

Zowat het laatste werkje waar we nog mee beginnen voor we de winterstop inlassen: het vervaardigen van een nieuw roer. Op bovenstaande foto zie je een mal die gebruikt zal worden voor het plooien van de roerkoning.

Koen had nog eiken plaat, bestaande uit verlijmde balkjes, die net groot genoeg bleek te zijn voor mijn roerblad. De plaat is ongeveer 6 cm dik. Nadat de algemene vorm er uitgezaagd is, kan het blad naar dikte geschaafd worden: tegen de roerkoning blijft de dikte 6 cm, maar naar het einde van het roerblad toe, is dit nog maar 2 cm.

Schaven maar...

Luiken afschuren

De warmtewisselaar

De warmtewisselaar, oftewel: het watergekoeld uitlaatspruitstuk, is intussen ook geleverd. Het ding "houdt de motor op een constante bedrijfstemperatuur waardoor een langere levensduur en een optimale verbranding wordt gegarandeerd."

Belangrijker nieuws: alle deknaden zijn nu uitgekrabt. Eindelijk. Nu kunnen ze met een frees proper gezet worden. Pas daarna beginnen we met het breeuwen van het dek. Het zou mooi zijn, moest dit nog voor de winter gebeuren, maar ik vrees dat dat niet meer zal lukken.

Frozen snot

Epoxy is en blijft een smerig goedje. Maar het kan van pas komen. Het dak van de kajuit werd met glasvezel bekleed en verschillende keren met epoxy behandeld. Op die manier verkrijgen we niet alleen waterdichtheid, maar de glasvezel maakt de dakconstuctie ook weeral wat stijver.

Epoxy is een tweecomponentenlijm waarvan de verhoudingen nauwkeurig gemengd moet worden. Wij gebruiken een digitaal weegschaaltje zodat ze tot op de milligram kloppen. Enne... het gebruik van handschoenen niet schuwen bij dit soort werkjes.
Een niet te onderschatten nadeel van de lijm is dat hij niet door iedereen probleemloos gebruikt kan worden. Sommigen mensen, met name personen met blond haar, zijn heel gevoelig voor de epoxy-allergie die deze lijm veroorzaakt.

De witte grondverf is eveneens op epoxybasis.

Een beetje schuren, wat vernissen... een totaal ander zicht.

Met de winter die stilletjes in aantocht is, wordt het tijd om nog snel een aantal lagen vernis op de wanden van het dekhuis te zetten. De temperaturen zijn nog warm genoeg, en wat extra bescherming voor de mahonie tijdens de meest gure maanden van het jaar is altijd welgekomen.

Tijdens het schuren van de voorzijde viel op dat verscheidene pluggen die de schroeven bedekten wel heel dun waren. Die schroeven werden verwijderd, en zullen vervangen worden door exemplaren die dieper in het hout steken. Op die manier zullen ook de nieuwe pluggen steviger vastzitten.





Mahonie heeft de neiging om te vergelen door het zonlicht. We overwogen even om een rode kleurbeits te gebruiken, maar zelfs een lichte schuurbeurt bracht de natuurlijk rode kleur van het hout weer te voorschijn.
Met slechts vier vernislagen ziet het geheel er al een pak beter uit. Na de lente komen er minsten nog tien tegen, maar voorlopig volstaat dit om het winteroffensief het hoofd te bieden.

Drup

Om het probleem van rot achteraan de kajuit in de toekomst te vermijden, kwamen we met een simpele, maar hopelijk effectieve oplossing op de proppen.

Voorheen liep de glasvezellaag (groen) niet over de houten boord die rond de dakconstructie bevestigd was. We veronderstellen dat de rotverschijnselen door waterinsijpeling achter die boord ontstaan zijn.



Daarom hebben we tegen de houten boord nog een druprand gezet, en de nieuwe glasvezellaag van het dak zal deze aanpassing volledig overdekken.




En nu alleen nog maar afwachten wat de toekomst gaat brengen.

Do you know... this girl?

Ik ken haar alvast niet, en blijkbaar ben ik niet de enige. Want verleden week is de zoektocht naar haar identiteit afgesloten.
Dat ze -voorlopig?- naamloos blijft, is geen drama. Ze werd het gezicht van de 2,6 miljoen immigranten die door de Belgische rederij Red Star Line naar de VS en Canada gebracht werden eind 19de / begin 20ste eeuw.

De zoektocht kadert in de restauratie van de gebouwen van de rederij in Antwerpen, die omgevormd worden tot een museum over immigratie en de Red Star Line.
Wanneer je nu in deze uithoek van het Eilandje wandelt, is het heel moeilijk om het historische karakter van de site te vatten. Niets wijst er op dat deze plek het decor was van zoveel hoop en verwachting, en tegelijkertijd ook van melancholie. De banaliteit van de omgeving en de architectuur botst met de haast epische ondertoon van het verhaal. De intensiteit is niet in verhouding. En ik geloof nooit dat het toekomstige museum het verschil kan maken... Maar alle beetjes helpen, en het is mooi dat dat museum er komt.

Puzzelen, the sequel.

Aan de achterkant van de kajuit is het probleem iets ingewikkelder.
We worden er geconfronteerd met rot door insijpelend vocht. Het rotte hout enkel vervangen, gaat weinig soelaas brengen. Het probleem heeft zich op die plek immers nog al voorgedaan. Daarvan getuigen al eerdere herstellingen. Blijkbaar heeft men zich toen beperkt tot het bestrijden van de symptomen. Die fout gaan wij niet maken.

Maar het bestrijden van die symptomen is wel de eerste stap.

Puzzelen

Om de barst in de zijkant van het dekhuis weg te werken, werd ze uitgefreesd...




... waarna een stukje hout met epoxy ingelijmd kon worden.




De voorzijde van de kajuit kreeg een zelfde behandeling.

Koop een boot...

...en kloot je dood.

Enfin, dat wordt toch gezegd, en soms met rede. In deze situatie was het ongepast om het te gebruiken,... wat niet wegnam dat een stevig scheldwoord zich toch een weg naar de vrijheid baande.

De houten dakconstructie van de kajuit wordt bekleed door glasvezeldoek en epoxy. Alles zag er nog heel solide uit. Maar omdat we het plan opgevat hebben om rond het dekhuis een druplijst te installeren, willen we er nog wat extra glasvezel en epoxy tegenaan gooien.

Voor het zover is, moet eerst de verflaag van het dak afgeschuurd worden opdat de nieuwe laag glasvezel goed zou hechten op de oude. En nadat dat werkje minitieus is uitgevoerd,... volgt dan de vaststelling dat die oude laag glasvezel alleen door de verf op haar plaats werd gehouden en nu met het grootste gemak losgescheurd kon worden van de dakconstructie.

Het schuurwerk kan dus herbeginnen. Dit keer om de oude lijmresten te verwijderen. Al met al een kleine tegenslag. Een beetje frusterend misschien, maar voor hetzelfde geld was het hout door waterinsijpeling gaan rotten.

patrijspoorten

Het probleempje met de positie van een der patrijspoorten wordt krachtdadig opgelost. Alsof we het op een andere manier gewend zijn. We "lassen" de patrijspoort voor de helft dicht met een stuk hout en schuiven de opening gewoon 3 cm naar voor, zodat de patrijspoort netjes tussen 2 verstevigingsbalkjes valt.



Het eindresultaat wordt getoond door het overliggende poortje dat zijn voltooing nadert.

Knietjes

De enige plek van de beplanking waar Ommelander schade heeft geleden door verwaarlozing, vond je bij de bakboordknie, net voor de kuip. Daar had een houtschimmel het houtwerk sterk aangetast.De knie is volledig vervangen, en de aangetaste gedeelten van de spanten en beplanking werden ingelamineerd met gezond hout. Gelamineerd hout heeft de reputatie sterker te zijn dan massief hout, dat zit dus wel snor.

Schroefaskoker

Na de vervanging van het roer is ook de vervanging van de schroefaskoker een noodzaak gebleken. Voor die koker heeft men op een bepaald moment wisselstukken vervaardigd die intussen versleten zijn. Het probleem is dat die wisselstukken geen standaardmaten hebben.
Wederom dient zich een keuze aan: ofwel produceren we nieuwe wisselstukken, wat maatwerk is, of wel steken we een geheel nieuwe koker. Deze laatste optie heeft als voordeel dat er terug met standaardmaten gewerkt wordt, en ook niet onbelangrijk, we een schroefaskoker met watersmering kunnen gebruiken. De huidige maakt gebruik van vet, en dat resulteert in een smerige boeltje in dit deel van de boot.




Tussen de gedemonteerde onderdelen ligt een blinkende, nieuwe schroefas. De oude bleek uitgesleten te zijn.




Ook de oude dieseltank werd uit de boot verwijderd. Het valt nog af te wachten of we ze gaan hergebruiken. Het is in elk geval wel een mooi stuk,




Links: de oude bronzen schroefaskoker, rechts: de nieuwe bronzen schroefaskoker...




...een nieuw schroefas, met een oude schroef.

De relatie goedkoop - duurkoop

De motor van Ommelander is een ander teer punt. Hij is oud, heeft z'n beste tijd gehad, en heeft eigenlijk wat te weinig vermogen om een romp te stuwen die een waterverplaatsing heeft van 4,6 ton.

De meest doortastende oplossing zou de aanschaf van een nieuwe motor zijn... Vergeet dàt maar. Een nieuw blokje van een 20-tal PK kost toch al vlug zo'n 5000 euro, 21% BTW niet inbegrepen. Tweedehands zou het al een pak goedkoper zijn, maar dan zit je nog altijd met de aanpassing van de motorstoel, een andere keerkoppeling...
Een revisie is ook niet echt aangewezen, want uiteindelijk blijft je nog steeds met een lichtgewicht zitten.

Na 35 keer de problematiek gekeerd en gedraaid te hebben, blijkt de uitkomst belachelijk eenvoudig: er is geen budget om de zaak deftig aan te pakken. De enige oplossing vormt de goedkoopste op korte termijn, en de duurste op langere. Het huidige blokje wordt dus weeral opgelapt om er nog een paar jaar dienst uit te persen

Ruimte voor verbetering

Om de openingen voor de patrijspoorten wat beter af te werken zijn we verplicht die wat groter te maken. Niet dat die randen uiteindelijk zichtbaar zullen blijven, want de binnenkant zal een houten patrijspoort krijgen, de buitenkant een ring in metaal.



Langs de binnenkant is een sponning gefreesd waar het glas ingezet zal worden.

Het zwakke broertje

Ik heb het al eerder mijn bedenkingen gemaakt over het dekhuis van Ommelander. En nu mogen we nog een extra obstakel aan het lijstje toevoegen.

We gebruikten geprofileerde eiken balkjes om het dekhuis te verstevigen. Dat was noodzakelijk omdat er een lange barst in de mahoniehouten zijkant zit. Even is de vervanging van het hout overwogen, maar een plank mahonie van die omvang is niet op elke straathoek te vinden, en dan spreken we nog niet over de financiële aspekten.

De mens wikt, maar Ommelander beschikt. De oplossing die we kozen, is betaalbaar en onderlijnt het klassieke karakter van het jacht. Maar het brengt ook een nieuwe speler op het toneel.

Beste lezer, mag ik U voorstellen:... Het patrijspoortje!




Ik vraag me af wat het verhaal achter die patrijspoorten is. De openingen zijn op een zeer slordige manier uit het hout gezaagd. Misschien dat het oorspronkelijk de bedoeling was om metalen patrijspoortjes te steken, en dan zouden de randen van die openingen uit het zicht ontrokken geweest zijn. In elk geval vertoont het houtwerk geen sporen dat die poortjes er ooit gekomen zijn, en hebben eigenaars blijkbaar 70 jaar lang met dit prutswerk willen leven.

Maar daarmee is het hele verhaal niet verteld. De jongens van jachtbouwer Markx flaterden nog een tweede keer.

Een esthetisch minpuntje van onze oplossing zit in het feit dat we de meest logische plek gekozen hebben om de geprofileerde balkjes tegen de zijkant te bevestigen, namelijk: net onder de dakbalken. Op deze manier zullen, door de positionering van de openingen, 2 patrijspoorten de balkjes doorsnijden, terwijl de andere twee dan weer net "tussen" de balkjes zitten.



En meteen wordt ook duidelijk waar onze scheepsbouwers 70 jaar geleden die tweede keer geflaterd hebben. De positie van 2 overelkaar liggende openingen komt niet overeen. Het scheelt ongeveer 3 cm. Iets wat totaal niet opvalt... tot iemand verplicht wordt geprofileerde eiken balkjes te plaatsen omdat er een lange barst in de mahoniehouten zijkant van het dekhuis zit.

Perfectie bestaat niet, en ook onze oplossing zal de volgende eigenaar reden tot frustratie geven. Want alhoewel onze balkjes volledig haaks op de steunbalk staan, geeft het optisch toch een minder strak beeld wanneer je er recht voor staat.

Zonder woorden

Een Britse tragedie

Uitgewerkt tot een documentaire van een uur.

Omdat de boog niet altijd gespannen kan staan.

Oostende voor Anker 2011

Mijn winnaar van dit jaar:





De Britse yawl "Cormorant" uit 1911




En natuurlijk de "Stella" van mijn scheepsbouwer Koen.

Deknaden

Af en toe amuseer ik me met het uitkrabben van de deknaden. Als een soort tussendoortje. Want het blijft toch een van de saaiere bootklusjes. Om de zaken wat sneller te doen verlopen, heb ik een Multimaster van Fein aangeschaft. Een onvoorstelbaar handig stukje gereedschap.

Filmpje

Afwisseling van spijs...

... doet een tussenschot in de grondverf steken... (Da's het opbouwende aspect)


... en andere zaken gesloopt worden: helmstok, scepters en de hekstoel. Deze laatste zal niet meer herplaatst worden. Op oude foto's blijkt dat Ommelander ook een preekstoel gehad heeft, maar die is intussen reeds langer verdwenen.

Roeronderzoek

Als alle lijken uit de kast gevallen zijn, en een mens met een gerust hart de toekomst tegemoet gaat, blijkt er in een schuif toch nog iets onfris te zitten.



Dat het roerbeslag z'n beste tijd achter de rug heeft, was ons al eerder opgevallen.





Maar bij nadere inspectie bleek dat ook de roerkoning in de klappen gedeeld had.


Het blad was van multiplex gemaakt, en verkeerde nog in een vrij goede staat. Maar aangezien half werk niet in onze woordenboek staat, is er maar beslist om een volledig nieuw roer te steken.
De manier waarop de helmstok aan de roerkoning bevestigd was, overtuigde ons sowieso niet. En alle bijkomende roestproblemen rechtvaardigen die beslissing wel.

Botst het niet, dan klinkt het maar...

Ik heb het procedé van het klinken al in een vorige post uitgelegd. En in de goede traditie dat iets rapper gezegd is dan gedaan, moet ik toegeven dat nog niet alle nieuwe spanten definitief bevestigd zijn. Een aantal heeft nog de tijdelijke, gegalvaniseerde schroeven, die gebruikt werden bij het plaatsen en in vorm duwen van de toen net gestoomde spanten.

Hoog tijd dus om dit losse eindje te knopen.