BIB deel 2: 30 juli 1939

Woubrugge:

De bouw is nu écht begonnen: De kiel is gelegd, het ballast is met bronzen kielbouten bevestigd, het voorsteven, het achtersteven en de wrangen zijn geplaatst.


Wereld:

25 juli: Nederland krijgt een nieuwe regering: het kabinet - Colijn V

26 juli: De Verenigde Staten zeggen het in 1911 met Japan gesloten handelsverdrag op.

27 juli: In Nederland neemt het kabinet - Colijn V ontslag. Deze regering was met 2 dagen de kortste uit de Nederlandse parlementaire geschiedenis.


Uitsmijter:

Het weer van zondag 30 juli 1939:

-Matige wind uit het zuid-zuid-westen.

-De gemiddelde temperatuur was 20.3 °C en een gevoelstemperatuur van 20.5 °C. De minimum temperatuur was 14.7 °C en de maximum temperatuur 27.1 °C.

-De zon scheen 5.4 uur.

-Er viel 24.8 mm neerslag verspreid over 3.2 uur.

bron: weerverleden.nl

Kuipje schuren

 En we zijn weer vertrokken met frisse moed en een hoop schuurpapier.

Daffy Duck in progress

Qua besturing is Ommelander al aardig verwend met een nieuw roerblad en een nieuwe roerkoning. Noodzakelijke ingrepen, maar ik wil ook wel eens kosten maken voor iets dat je effectief vanop het dek kan zien.
De oude helmstok hergebruiken we. Iets wat niet stuk is, moet niet vervangen worden. Dat kunnen we niet zeggen van het-stuk-hout-dat-op-het-dek-de-top-van-de-roerkoning-omsluit.
Ik heb geen idee wat de correcte term is voor dit onderdeel, maar het oude element had in elk geval zijn beste tijd gehad. Vuil en beschadigd maakte het een povere indruk, maar ook de vormgeving was voor verbetering vatbaar.
Bootbouwer Koen, in een vorig leven niet vies van artistieke bevliegingen, voelde zich direkt geroepen om daar verandering in te brengen. Hij kwam op de proppen met een vorm die me deed denken aan de snavel van een vogel . Sindsdien is de benaming van dit onderdeel geen probleem meer. Het gaat nu door het leven als "Daffy Duck".

BIB deel 1: 23 juli 1939

Woubrugge:

Met de constructie op bovenstaande foto zou het loodballast gegoten worden.
Naast het meisje staat de bak die dient om het lood te smelten. Links op de foto, ingegraven in de grond, ligt de mal die uiteindelijk met het gesmolten lood gevuld zal worden.

Ik kijk er een beetje van op dat dit in het werkhuis gebeurt. Het smelten van lood veroorzaakt pittige dampen die snel onherstelbare schade aan het menselijk lichaam kunnen toebrengen. Dit werk uitoefenen in de buitenlucht is al een betere optie.

De kielbalk is gelegd. Voor de fotogelegenheid heeft men de wrangen er al op geplaatst. In elk geval zijn ze nog niet bevestigd, want ze staan in een verkeerde volgorde.

Het is niet bekend wie het meisje op de foto is.


Wereld:

 20 juli : Tiso wordt de nieuwe president van Slowakije, nadat hij de onafhankelijkheid van het land had uitgeroepen onder druk van de nazi's.

24 juli: Groot-Brittannië, Frankrijk en de Sovjet-Unie beloven elkaar wederzijdse steun in het geval een van de drie wordt aangevallen. De overeenkomst zal pas van kracht zijn als een gelijkaardige militaire overeenstemming is bereikt.


Uitsmijter: 

 Het weer van zondag 23 juli 1939:

  

-Matige wind uit het zuid-westen. 

-De gemiddelde temperatuur was 15.4 °C en een gevoelstemperatuur van 14.6 °C. De minimum temperatuur was 12.5 °C en de maximum temperatuur 19.1 °C.

-De zon liet zich amper zien, slechts 1 uur.

-Er viel 5.6 mm neerslag verspreid over 1 uur.

Bron: weerverleden.nl

Bouwgeschiedenis in Beeld

Vanaf morgen gaat de BIB-reeks van start: de Bouwgeschiedenis in Beeld. In een periode van juli tot oktober ga ik, dag op dag, een reeks foto's publiceren die in 1939 gemaakt zijn van de bouw van Ommelander.

Het lijkt me wel interessant om dit kleine verhaal te koppelen aan de toenmalige actualiteit. Je zal immers maar een jong koppel zijn dat een aanzienlijk financieel engagement aangaat door de bouw van een jacht, om dan geconfronteerd te worden met een buurland dat een oorlog begint.

We beginnen met een klein, anekdotisch overzichtje van de eerste helft van '39. Hoe presenteerde de wereld zich aan Paul en Tine terwijl ze hun eigen droom probeerden te verwezelijken.

1939

5 januari: Amelia Earhart, de eerste piloot die solo over de Stille Oceaan vloog, wordt officieel doodverklaard nadat ze 2 jaar eerder vermist raakte tijdens een vlucht over dezelfde oceaan.

11 februari: Lise Meitner en Otto Frisch  publiceren in Nature voor het eerst over kernsplitsing.

12 maart: de kroning van paus Pius XII

1 april: het einde van de Spaanse burgeroorlog

17 mei: In Hamburg vertrekt de St. Louis. Het schip vervoerde voornamelijk Joden die Nazi-Duitsland ontvluchtten. Ze werd later gedwongen om naar Europa terug te keren, nadat de Verenigde Staten weigerden om de vluchtelingen asiel te verlenen.

12 juni: Anne Frank viert op het Merwedeplein in Amsterdam met enkele vriendinnen haar laatste verjaardag in vrijheid.

Afwerking van het dek

Het enige werkje aan het dek dat vlot en snel verliep, zit er op: het afsnijden van de overtollige kit tussen de deknaden. De volgende stap wordt het afschuren van het dek, maar dat gaat pas gebeuren vlak voor de tewaterlating.

De nieuwe kuip

Een nieuwe mijlpaal: de kuip is geplaatst. Aan de voorzijde is een opening uitgespaard. Daar zal het dashboard met het contact, de stopknop, de toerenteller enz. geplaatst worden.

Ook de banken van de kuip zijn geprepareerd om te kitten. In de hoek is een nieuw stuk teak geplaatst. Het originele had het uitbreken van de oude kuip niet overleefd.

Het dek van Ommelander begint steeds minder op een bouwwerf te gelijken. Da's geen slechte zaak, want mijn spaarrekening krijgt meer en meer de allure van een put. Nadat restauratie van het interieur voor onbepaalde tijd uitgesteld is, zal ook het zeilklaar krijgen van Ommelander financieel een moeilijke zaak worden.

Luikrestauratie

 

Het luik van de kajuit heeft 2 probleempjes met barsten in de bovenkant: barst 1 liep gelijk met een naad, en barst 2 ging door het midden van een plank. 

Bij een vorige reparatie heeft men die barsten gewoon opgekit. Behalve het feit dat dit een slordig uitzicht geeft, zorgde deze oplossing voor een klemmend luik in de wintermaanden.

Net zoals bij de zijkant van het dekhuis, worden de probleemgebieden ook hier uitgefreesd en met nieuw hout ingelijmd. Tenslotte zal een nieuwe naad getrokken worden op de plek van barst 1.

Knutselen, schuren en plakken

Knutselen: dit is de nieuwe achterzijde van de kuip. Het slotje bovenaan de opening werd gerecupereerd van de oude. En in tegenstelling tot de vorige situatie heeft de kader van deze achterzijde een druplijst gekregen.

Schuren: het blijft een klassieker: hout opschuren. Het luikje komt in de opening van de kader op de knutsel-foto. Het geeft toegang tot de ruimte onder het achterdek: de lazaret.

Plakken: beter laat dan nooit. Bijna een jaar nadat de patrijspoort opgeschoven werd, hebben we ze eindelijk verlijmd.
Deze kant van het dekhuis begint stilaan op een lappendeken te lijken. Maar zolang het op een dergelijke esthetische manier gedaan wordt, kan ik hier best mee leven.

Richting en voortstuwing.

De schroef en de roerkoning zijn geïnstalleerd.

Het was een hele klus om de lassen tussen de verschillende, holle onderdelen van de roerkoning waterdicht te maken. Je kon dit makkelijk checken er door water in te gieten. Als er na een tijdje kleine druppels op die lassen kwamen te staan, wist je hoe laat het was. Dan begon het moeilijke gedeelte om die minuscule gaatjes te dichten zonder er nieuwe bij te maken.

Deel 4: Ommelander en de nazi's: de Oranjesluizen.

Het volgende verhaal speelt zich af op het IJ, het meer voor de Amsterdamse rede. Sinds de 19de eeuw wordt het sterk ingepolderde IJ doormidden gesneden door een sluizencomplex: de Oranjesluizen. De westelijke helft heet nu het Binnen-IJ, de oostelijke het Buiten-IJ. Dit laatste geeft via het IJmeer en het Markermeer toegang tot het IJsselmeer.

Paul en Tine maakten in de zomer van het eerste bezettingsjaar nog minstens een tocht op het IJsselmeer. Hun terugkeer naar Amsterdam zou opgeleukt worden door een klein incidentje met de nieuwe machthebbers.

De wind zat in een slechte hoek, pal op kop, toen Ommelander koers zette naar de Oranjesluizen. Paul en Tine moesten opkruisen tegen de wind. Eigenlijk was dit niet toegelaten op het Buiten IJ, maar Ommelander had nog geen motor.
Een tweede factor, die van belang is voor ons verhaal, was de Duitse beslissing om op het Buiten IJ watervliegtuigen en vliegboten (*) te ankeren. Natuurlijk was het ten strengste verboden om daar in de buurt van te komen.
Bij het naderen van de Oranjesluizen moet er iets misgelopen zijn. Paul en Tine slaagden er niet in om uit die ankerzone te blijven. Waarschijnlijk een menselijke fout, want een eveneens zeilende visserman die net voor Ommelander vaarde, raakte niet in moeilijkheden.
De Duitse reactie volgde meteen. Een motorboot stormde aan hoge snelheid op Ommelander af. Het patrouillevaartuig kwam langszij en onze zeilers werden door de officier van dienst luidruchtig afgeblaft. Toen Paul de man vroeg of de heren hen misschien een sleepje konden geven, ontplofte de militair zowat helemaal.
Wijselijk keerden ze terug richting Y-toren waar een vrachtschipper hen een lijntje gaf. De Duitsers vertrouwden het nog steeds voor geen haar, want dat manoeuvre veroorzaakte een regen van rode vuurpijlen.

Tijdens de volgende maanden werd het IJsselmeer verboden gebied voor pleziervaartuigen, en moest Ommelander uitwijken naar de plassen rond Aalsmeer.

 (*) Bij watervliegtuigen staat het hele vliegtuig op 2 drijvende pontons die onder de romp het landingsgestel vormen, bij vliegboten ondersteunen die pontons enkel de vleugels en drijft de romp van het vliegtuig in het water. De onderkant van die romp heeft de vorm van een boot.